جایگاه بازدارندگی عام در کیفرهای تعزیری

Authors

قدرت الله خسروشاهی دانشگاه اصفهان، گروه حقوق

محمد محیسن آئیدی کارشناس ارشد حقوق جزا و جرم‌شناسی (مسئول مقاله)

Abstract:

هدف از تعزیر، مبارزه با فساد و استحکام پایه‌های نظام اجتماعی است، لکن چنانچه تعزیر را فقط منحصر به گناهان منصوص یا معاصی کبیره دانسته و میزان آن را همواره بر طبق قاعدة عمومی، کمتر از حد بیانگاریم، این مقصود عملی نمی‌گردد و با ارتکاب سایر گناهان، پایه‌های نظام اجتماعی در معرض سستی قرار گرفته و مردم بی‌هیچ مانع و رادعی، بدون هراس از عقوبت احتمالی، در شاهراه معصیت می‌تازند. لذا تعزیرات که ظرفیت بالای جرم‌انگاری منطبق با سیاست جنایی اسلام و هماهنگ با تحولات زمان را به همراه دارد، باید به لحاظ شمول طیف‌ها‌ی مختلف جرایم، گسترده‌ترین بخش کیفرهای اسلامی محسوب گردد. پس هرگاه سخن از بازدارندگی مطرح باشد، طبیعی است که عمدة بحث در کیفرهای اسلامی، حول محور تعزیرات شکل بگیرد. بازدارندگی عمومی از جرم برخلاف بازدارندگی خاص، فقط در اندیشه اصلاح مجرمان نیست، بلکه می‌کوشد با چشم‌ترس کردن همة مردم، نگذارد که قانون‌شکنی مجرمانه از سوی آحاد جامعه فتح باب شود. از همین روی اهمیت پررنگ کردن بازدارندگی عام به عنوان محوری‌ترین هدف تعزیرات که به صیانت جامعه و حفظ پایه‌های نظام اجتماعی منجر می‌شود کاملاً روشن است. در این میان ظرفیت‌های مغتنمی که فقه شیعه در مقولة کیفر‌های تعزیری در اختیار ولی امر قرار داده از جمله عدول از قاعدة ضرب دون‌الحد در موارد دفع افساد فی‌الارض، وضع قاعدة ثانویه و نیز دفع مفسده با تعزیر ولو در عمل غیر حرام... همه و همه مواردی است که می‌تواند به پررنگ کردن جنبه‌های مختلف بازدارندگی از جمله متنبه ساختن مردم و جداسازی بدنة عظیم جامعه از نزدیکی به ساحت‌ها‌ی مجرمانه کمک نماید و البته تابع مصلحت بودن تعزیر، خود بزرگترین گواه بر این مدعاست.

Upgrade to premium to download articles

Already have an account?login

similar resources

از درجه‌بندیِ چهارگانة جرایم تا درجه‌بندی هشت‌گانة کیفرهای تعزیری؛ آسیب‌ها و خلأها

با تصویب قانون مجازات اسلامی در سال 1392، تحولات گسترده‌ای در سیستمِ تعیین و اِعمال کیفرها، به‌ویژه در تعزیرات به‌وجود آمد. قانون یادشده ضمن حفظ تقسیم‌بندی شرعیِ مجازات‌ها، تعزیرات را به هشت ‌درجه تقسیم کرده است. درجه‌بندی کیفرها در نظام‌های حقوقی امری معمول و دارای آثار ماهوی و شکلی است و نقش انکارناپذیری در ضابطه‌مند کردن اِعمال واکنش‌ها و نحوۀ به‌کارگیری تأسیس‌های حقوقی مقرر در قانون دارد. ولی پ...

full text

جایگاه حزب اله لبنان در استراتژی بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران

هدف این مقاله شناسایی و تحلیل جایگاه حزب الله لبنان در استراتژی بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران است. اقدامات حزب الله لبنان در مجاور مرزهای اسراییل (به عنوان تهدید اصلی علیه جمهوری اسلامی ایران) ضمن دادن موقعیت مهم به این جنبش منجر به افزایش توان بازدارندگی جمهوری اسلامی ایران گردیده است. بنابراین سوال اصلی مقاله حاضر این است که: حمایت جمهوری اسلامی ایران از حزب الله لبنان چه تاثیراتی بر توان با...

full text

جایگاه ماده 103 منشور ملل متحد در حقوق بین‌الملل عام

چکیده معنا و گسترۀ اثرگذاری مادۀ 103 منشور که حاوی اعلام اولویت تعهدات ناشی از منشور بر تعهدات دول عضو به‌موجب هر موافقتنامه بین‌المللی دیگر است، دارای ابهامات زیادی است که حتی در کنوانسیون حقوق معاهدات 1969 نیز این ابهامات رفع نشده است. در این مقاله تلاش شده است تا جایگاه این ماده در حقوق بین‌الملل عام تبیین گردد و برخی از این ابهامات رفع شود. به نظر می‌رسد که تصمیمات الزام‌آور ارکان مختلف سا...

full text